Eva Rovers: “dit is wel een hele mooie methode om met geschiedenis bezig te zijn”

Voor haar werk ontving ze in 2012 de Erik Hazelhoff Roelfzema Biografieprijs. Ze is de auteur van de veelgeprezen biografie ‘De Eeuwigheid verzameld: Helene Kröller-Müller (1869-1939)’. Eva Rovers praat met Boekhopper over haar nu al succesvolle carriere en het genre biografie.

Waarom heb je ervoor gekozen om biografieën te schrijven?

“Ik heb mijn eerste biografie over Helene Kröller-Müller geschreven omdat ik vooral door het onderwerp werd getrokken. Door Helene Kröller-Müller als vrouw die een hele bijzondere collectie heeft samengesteld en een museum heeft opgericht met haar eigen geld. Maar het was een vacature van het Biografie Instituut van de Universiteit Groningen. Het was bij voorbaad al de bedoeling dat dit in de vorm van een biografie zou gaan verschijnen. Ik kom zelf uit de cultuur geschiedenis en niet uit het Nederlands of een andere literaire richting. Toen ik met de biografie bezig was dacht ik ‘dit is wel een hele mooie methode om met geschiedenis bezig te zijn’. Doordat je door de ogen van iemand anders kijkt kun je het onderwerp heel dicht naderen. Dat je vanuit één persoon een periode overzichtelijk kan maken doordat je dit vanuit verschillende perspectieven kunt benaderen. Een persoon is niet alleen een kunstverzamelaarster, maar ook bijvoorbeeld een vrouw, iemand die getrouwd is. Eigenlijk heb ik zelf een soort van omslag gemaakt van de cultuurhistorische kant naar de biografische kant en dat bevalt nog steeds heel goed.”

Heb je nooit de ambitie gehad om een ander genre te benaderen?

“Soms wel, het nadeel van een biografie is dat het non-fictie is. Ik vind dat je daarbij alleen de echte feiten mag opschrijven. Ik doe mijn best om daar zo’n levendig mogelijk verhaal van te maken, maar af en toe weet je het gewoon niet. Soms zijn er gewoon geen bronnen en dan kun je het niet invullen. Op dat soort momenten denk ik wel eens ‘nu zou het fijn zijn als ik een roman zou schrijven’. Dan kun je de gaten opvullen met fictie. Maar dat vind ik in een biografie niet kunnen. Met de biografie die ik nu aan het schrijven ben over Boudewijn Buch heb ik dat ook wel eens. Het is zo’n bizar verhaal dat je sommige dingen nooit te weten komt. Het zou leuk zijn een roman te schrijven over iemand die zijn eigen leven verzon. Maar aan de andere kant is het ook weer zo’n bizar verhaal dat het niet geloofwaardig is. Nu is het een biografie en moeten mensen wel geloven dat het zo onwaarschijnlijk is.”

“Als je niet kunt schrijven wordt het een soort van omgevallen boekenkast met feitjes”

Hoe staat het ervoor met de biografie over Boudewijn Buch?

“Ik ben in september 2011 begonnen en dit jaar moet het manuscript af zijn. Als het goed is ligt de biografie dan in 2016 in de winkels.”

Heb je hoge verwachtingen van deze biografie?

“Eigenlijk ben ik daar niet zo mee bezig, ik denk dat je dan een writer’s block krijgt. Voor mij is het belangrijkste doel een verhaal te schrijven over iemand die een heel uitzonderlijk leven heeft geleidt. Na zijn dood is er heel veel over hem geschreven, wat toch een soort van karikatuur van hem heeft gemaakt. Ik zou heel graag willen laten zien dat het toch iemand is die heel veel mensen enthousiast heeft gemaakt voor literatuur en dat is iets wat na zijn dood heel erg onderbelicht is gebleven. Dat is voor mij belangrijker dan de verkoopcijfers. Maar ik zou het wel heel leuk vinden als het boek wordt gelezen door mensen die niet per se iets met Boudewijn Buch hebben, maar die denken ‘wat een apart verhaal is dit’. Ik wil niet alleen voor de Buch fans schrijven.”

“Wanneer is iemand voor jou interessant genoeg om er een biografie over te schrijven?”

“Als die persoon iets veranderd heeft. Dus niet zo zeer populariteit. Iemand zoals Helene Kröller-Müller bijvoorbeeld heeft heel erg bijgedragen aan hoe mensen over moderne kunst denken. Moderne kunst kon je in haar tijd bijna niet in de museums zien. Toen zij haar collectie openbaar maakte, maakten mensen kennis met bijvoorbeeld Mondriaan en Picasso. Iemand als Boudewijn Buch heeft een heel groot publiek bereikt met zijn enthousiasme voor literatuur en boeken. Het beeld, dat lezen en poëzie alleen iets is voor een stoffige professor, heeft hij weggehaald. Je kunt net zoals hij van pop muziek houden en van achttiende eeuwse poëzie. Dus het moeten wel mensen zijn die echt iets bijgedragen hebben. Dat vind ik belangrijker dan iemand die alleen heel erg bekend is. Dat is evengoed ook leuk, maar dan gaat het alleen om de persoon en niet zozeer wat hij of zij gedaan heeft.”

“Mensen zien dat toch als een soort van seal of approval”

Je hebt de Erik Hazelhoff Roelfzema Biografieprijs gewonnen in 2012, wat heeft dit voor jou betekend?

“Heel veel, het was in eerste instantie natuurlijk een hele grote eer. Het was mijn eerste biografie en om dan meteen zo’n prijs te winnen is toch wel heel bijzonder. Wat geroemd werd was dat de biografie de lezers heel erg in het verhaal trok en dat was toch wel een groot compliment. Daarnaast merk je gewoon dat het heel erg helpt om een prijs gewonnen te hebben. Mensen zien dat toch als een soort van seal of approval. Het is goed voor je reputatie als biograaf, je wordt meer gevraagd voor lezingen en je wordt serieuzer genomen.”

Waar je ook voor werd geroemd was je research werk, hoelang moet je researchen voordat je kunt beginnen met schrijven?

“Dat verschilt heel erg. Ik ben ongeveer twee jaar bezig met schrijven, maar ik ben ook twee jaar bezig met onderzoek doen. Met de biografie over Boudewijn Buch ben ik nu in mijn vierde jaar en ik ben nog steeds bezig met onderzoek. Het loopt als het ware in elkaar over. Doordat je aan het schrijven bent merk je ook waar de gaten zitten in je onderzoek. Het onderzoek houdt eigenlijk nooit op, dat blijft ook in die laatste twee jaar een belangrijke factor.”

Over wie zou je nog graag een biografie willen schrijven?

“Ik heb laatst een artikel geschreven over Theo van Gogh en dat lijkt mij ook een hele interessante man voor een biografie. Met zijn manier van de discussie aangaan heeft hij toch wel iets veranderd in de manier waarop het publieke debat wordt gevoerd. Niet per se positief maar hij heeft dat wel heel erg opengebroken. Ook is hij iemand die op het gebied van politiek, film en publieke opinie erg actief is geweest. Maar het lijkt mij ook heel leuk om weer een historisch figuur te onderzoeken of misschien een internationaal iemand die veel betekend heeft.”

 “Je moet constant alert zijn want één bron is geen bron”

Dus we hoeven van jou niet de Micheal Jackson van deze wereld te verwachten?

Michael Jackson is zeker wel iemand die iets veranderd heeft. Maar over bijvoorbeeld een televisiester of een voetballer zou ik niet snel iets schrijven. Ook dat zou zo maar weer eens kunnen veranderen, een voetballer die bijvoorbeeld het immigratieprobleem aan de kaak stelt en zijn roem gebruikt voor iets goed kan ook heel interessant zijn om over te schrijven. Iemand die bijvoorbeeld helemaal niet bekend is kan ook interessant zijn. Bijvoorbeeld een dienstmeisje uit de zeventiende eeuw. Die persoon is niet bekend maar door haar leven te beschrijven krijg je wel een goed beeld van hoe de zeventiende eeuw eruit zag.”

Wie zijn jou voorbeelden?

“Ik heb laatst een hele goede biografie gelezen van Jonathan Coe. Het mooie van die biografie was dat hij schreef over een Britse schrijver maar dat dit helemaal niet chronologisch was maar thematisch. Het was ongelofelijk goed geschreven en heel grappig. Maar ook Hermione Lee met haar biografie over Virginia Woolf. Zij kan een heel spannend, goed gecomponeerd verhaal schrijven en ter gelijkertijd een historische diepte ingaan. Daarnaast kan ze ook een boek schrijven voor mensen die niet geïnteresseerd zijn in geschiedenis. Dat vind ik een mooie combinatie. Er zit heel veel onderzoek in haar biografieën maar ter gelijkertijd weet ze een publiek te bereiken dat in eerste instantie nooit een historisch boek uit de schappen zou halen.”

Zie je jezelf meer als schrijfster of als onderzoekster?

“Je moet beide hebben als biograaf. Als biograaf merk je dat je de helft van de tijd in het archief zit en dat je heel erg veel je bronnen tegen het licht moet houden. Je moet constant alert zijn want één bron is geen bron. Onderzoek is wel heel belangrijk maar aan de andere kant denk ik dat je ook een goede schrijver moet zijn. Anders wordt het een soort van omgevallen boekenkast met feitjes en dat is voor niemand interessant om te lezen. Je schrijft voor een publiek en die wil je wat leren of laten lezen en dat kun je alleen doen door een goed verhaal te schrijven.”

Het komende jaar gaat Rovers nog aan de slag met haar biografie over Boudewijn Buch. Deze ligt hoogstwaarschijnlijk in 2016 in de schappen van de boekenwinkels.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.