‘Ik ben alleen maar omdat jij bent’. In een wereld waar steeds meer mensen hun eigen succes nastreven, werd het voor Mungi Ngomane tijd om een boek over ‘hoe we samen vooruit kunnen en elkaar sterker kunnen maken’ te schrijven. De kleindochter van Nobelprijswinnaar Desmond Tutu zet een krachtig relaas neer in ‘De lessen van ubuntu‘.
‘Een Afrikaans gezegde luidt: ‘Wijzen bouwen bruggen, en dwazen bouwen muren.’ Dus hoe leren we, in een tijd waarin mensen steeds meer van elkaar vervreemden, om bruggen te bouwen? Ubuntu is hierop het antwoord. Ubuntu komt uit het Xhosa en betekent dat iedereen verbonden is met elkaar: ik ben omdat jij bent. Het is de filosofie die Zuid-Afrika helpt te genezen van de wonden uit het verleden, en de wijsheid van Ubuntu – zoals luisteren, tolerantie, het goede in mensen zien en de bereidheid om te vergeven – kan ook ons helpen de relaties met onze partners, vrienden, familie en collega’s te verbeteren.
Als kleindochter van Nobelprijswinnaar Desmond Tutu had Mungi Ngomane dagelijks te maken met de levensfilosofie uit de regenboognatie van haar grootvader en Nelson Mandela.’
Toen ik hoorde dat dit boek uit zou komen was ik meteen geïnteresseerd. De afgelopen jaren zijn er tientallen boeken verschenen over een ‘beter leven’, een ‘betere samenleving’, ‘meer rust in je leven’, ‘acceptatie’ en ga zo nog maar even door. De ene een echte topper, de andere helaas meer een dertien in een dozijn boek. Tijd voor de kleindochter van Desmond Tutu om daar verandering in te brengen. ‘De lessen van Ubuntu’ is een prachtig, persoonlijk relaas voor een samenleving, inplaats van een maatschappij waar iedereen voor zichzelf gaat. Dat begint voor mij al bij het voorwoord van Desmond Tutu, toch wel een groot voorbeeld voor velen. Hij schrijft: ‘ In de meest eenvoudige versie is de les die je kunt trekken uit Ubuntu vergelijkbaar met de gulden regel die je in de meeste geloven kunt terugvinden: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!…..Ik ben zowel trots als blij dat ik je mag aanmoedigen een boek te lezen dat geschreven is door mijn kleindochter, waarin een filosofie wordt geïntroduceerd die zoveel voor mij betekent.”
Daarna steekt Mungi van wal, ze legt op een gedetailleerde manier uit wat Ubuntu voor haar betekent en hoe een ieder het kan interpreteren: ‘Er is sprake van ubuntu als mensen zich verenigen rond een gemeenschappelijk belang. In onze chaotische en vaak verwarrende wereld zijn de waarden van ubuntu belangrijker dan ooit.’ In 14 lessen legt ze daarna uit hoe ubuntu kan worden bereikt. Dit varieert van ‘Zie het goede in iedereen’, tot ‘Vind humor in onze menselijkheid’. Het zijn krachtige lessen, waar ze in klare taal en vooral niet belerend, uitlegt hoe deze lessen in ubuntu in elkaar steken. Aan het eind van ieder hoofdstuk zijn er een aantal oefeningen waar je mee aan de slag kunt. Handig omdat je het zo ook meteen kunt inbrengen in je eigen leven.
‘De lessen van Ubuntu’ is een prachtig relaas, een ode aan de mooie Afrikaanse cultuur
Zo raadt ze in het eerste hoofdstuk aan om ‘contact te maken met mensen die je niet kent’. Iedereen zal wel eens dat moment ’s avonds op straat hebben gehad dat iemand op je afloopt die je niet kent. In je hoofd trekken de meest enge scenario’s aan je voorbij, om er vervolgens achter te komen dat diegene gewoon aan je voorbijloopt. Mungi stelt dat je je vrij moet maken van vooroordelen om zo ook meer tot de kern te komen van mensen. Daarnaast stelt ze dat het ook goed is om niet altijd je eigen succes na te streven, dit is immers opgebouwd uit het ontmoeten van veel mensen die zich op jouw route voegen en je helpen. Maar om ook dingen terug te doen. Al een jaar werk ik een keer in de maand als vrijwilliger mee in een ouderen verzorgingstehuis met het serveren van de maaltijden. Ik geniet daar erg van en zie ook dat de bewoners het leuk vinden om een praatje te maken. Door een klein deel van je tijd te doneren, kun je zoveel verschil maken. Een mooie les die ook in Mungi haar boek naar voren komt.
Is dan alles aan dit boek geweldig? Er worden een aantal aspecten als feiten gepresenteerd die niet bewezen zijn (of te onderbouwen). Zo stelt Mungi dat een vrouw die door een vreselijk ongeluk verland raakte, weer kon bewegen door de steun van haar familie en het dorp waar ze in woont. Een mooi verhaal, maar voor mij niet geheel te onderbouwen. Desalniettemin doet dit voor mij niet heel veel afbreuk aan het boek. De lessen die Mungi doorvoert zijn zeker mooi en zullen bijdragen aan een betere samenleving. Iedereen kan een boodschap uit dit boek halen waar ze iets aan hebben.
‘De lessen van Ubuntu’ is een prachtig relaas, een ode aan de mooie Afrikaanse cultuur. Maar vooral een naslagwerk voor iedereen die opzoek is naar een betere samenleving en daarvoor de wijsheid van Ubuntu wil gebruiken.
