Twee vuistdikke boeken gingen we al op pad met vier vrouwen die werden geboren op de drempel van de twintigste eeuw. Tijd om daar een pakkende derde, en laatste, deel aan toe te voegen waar we nog een keer lief en leed gezamenlijk meemaken en het verhaal waardig afsluiten. Carmen Korn brengt ons ‘De tijden veranderen‘, een wauw wat een verhaal!
‘1970. Henny viert haar zeventigste verjaardag. Op het tuinfeest staan haar vriendinnen aan haar zijde, zoals ze dat al tientallen jaren doen. Tot Henny’s grote vreugde zijn haar kleindochter Katja, Ida’s dochter Florentine, en Ruth, de dochter van Käthe, er ook bij. Ook zij delen hun geluk, hun verdriet, de onbeduidende en de grote momenten.
Hun verhalen spelen zich deze keer af in het licht van de jaren zeventig en tachtig: een verdeeld Duitsland, de oorlog in Vietnam, de terreur van de RAF en uiteindelijk de val van de Berlijnse Muur. Met dit laatste deel van de trilogie, dat eindigt bij de eeuwwisseling, nemen we afscheid van de vier vrouwen die we sinds 1919 vergezellen.‘ (Uitgegeven door A.W.Bruna, vertaald door Olga Groenewoud).
Als er een serie is waar ik het afgelopen jaar echt verslingerd aan ben geraakt dan is het wel de ‘Dochters van een nieuwe tijd’ trilogie van Carmen Korn. De interessante personages, de beeldende en verslavende schrijfstijl en de pakkende verhaallijnen, maken van ieder boek een feestje om het te lezen. Korn schrijft boeken waar je in thuiskomt, waar je compleet in mee wordt gezogen. En dat doet ze ook met het derde en laatste deel van de serie ‘De tijden veranderen’.
‘De tijden veranderen’ begint waar we in het vorige boek zijn gebleven. De dames waar we voor het eerste kennis mee maakte in 1919 hebben inmiddels de respectievelijke leeftijd van zeventig jaar behaald en gaan door in een nieuwe fase van hun leven. Hun verhaallijnen worden vergezeld door die van hun kinderen die net als hun krachtige moeders het leven vol aangaan. Korn laat ons weer als een vogel boven het verhaal hangen, waardoor we over iedereen iets meekrijgen. Naadloos laat ze de verhalen van de vrouwen en hun kinderen in elkaar overlopen, zonder daarbij gebruik te maken van nieuwe hoofdstukken. Deze manier van verhaalvertelling, in een mozaiekvertelling, zorgt ervoor dat het boek voelt als een familiefeest waarbij je over alle familieleden meer te horen krijgt, waarbij je de verbinding voelt, niet alleen tussen de personages, maar ook tussen de lezers en de personages. Dit wordt ook in de hand gewerkt doordat Korn je meer kennis laat maken met de volgende generatie en je meeneemt in hun levens. Wat zorgt voor een verhaal dat rijk aanvoelt in personages, verhaalvertelling en verhaallijnen die prachtig met elkaar zijn verweven.
‘Een prachtige, waardige afsluiter van de serie waar we van zijn gaan houden’
Met ‘De tijden veranderen’ zet Korn een pakkend laatste deel neer van de serie waar we van zijn gaan houden. Het complete leven van de vier vrouwen is in kaart gebracht, waarbij geen onderwerp wordt geschuwd om te behandelen. Zo komen in dit boek onder andere onderwerpen als: seksualiteit, rouwen, blijdschap, veerkracht en trauma’s naar voren. Korn geeft ons bijvoorbeeld een inkijkje in wat de gevolgen zijn van de oorlog, niet alleen op de personages die in die tijd hebben geleefd, maar ook hun nakomelingen. Dit alles doet ze wederom met een prachtige beeldende schrijfstijl die iedere situatie inzichtelijk maakt. Korn weet de perfecte balans te vinden tussen beeldende omschrijvingen, waarmee ze de vaart ietwat uit het verhaal haalt, om vervolgens over te schakelen naar een vlotte passage waarin de vaart in alle glorie terugkomt. Hierbij specificeert ze haarzelf ook naar de verschillende personages. Die, hoewel dit verhaal vanuit de alwetende persoon is geschreven, allemaal zo hun eigen stem hebben.
‘De tijden veranderen’ is het zinderende laatste deel van de serie, die wat mij betreft niet beter had kunnen zijn. De sprankelende schrijfstijl van Korn, de vier vrouwen waar we lief en leed mee hebben gedeeld nog een keer ontmoeten en de pakkende, kleurrijke andere personages maken dit een boek om niet meer los te kunnen laten!